سردرد ناشی از سیگنال‌های رد و بدل شده بین مغز، رگ‌های خونی و اعصاب اطراف آن‌ها است. در هنگام سردرد عصب‌های خاصی از رگ‌های خونی فعال شده و سیگنال‌های درد را به مغز می‌فرستند. البته، هنوز مشخص نشده که این سیگنال‌ها اصلاً چرا فعال می‌شوند.
سردردهای ناگهانی (حاد) معمولاً ناشی از وجود یک بیماری، عفونت، سرما یا تب هستند. سایر عارضه‌هایی که می‌توانند باعث سردرد شوند عبارتند از سینوزیت (التهاب سینوس‌ها)، فارینژیت (التهاب یا عفونت گلو) و اوتیت (عفونت یا التهاب گوش.
گاهی اوقات، سردرد به دلیل وارد آمدن یک ضربه به سر (ضربه مغزی) بروز کرده یا در موارد نادر، ناشی از یک عارضه پزشکی جدی‌تر است.
شایع‌ترین دلایل سردردهای تنشی یا سردردهای مزمن غیرپیشرونده عبارتند از استرس‌های عاطفی مربوط به خانواده یا دوستان، شغل یا تحصیل؛ مصرف الکل؛ حذف بعضی وعده‌های غذایی؛ تغییر در الگوی خواب؛ مصرف بیش از حد دارو؛ تنش و افسردگی. سایر دلایل آن نیز عبارتند از خستگی چشم و گرفتگی کمر یا گردن به دلیل وضعیت بد قرارگیری بدن.
سردردها همچنین می‌توانند به دلیل برخی عوامل محیطی خاص که اعضای یک خانواده همگی در معرض آن قرار دارند نیز بروز می‌کنند، مثل قرارگیری در معرض دود دسته دوم سیگار، بوی تند برخی مواد شیمایی یا عطرها، قرارگیری در معرض آلرژی‌زاها، یا خوردن برخی غذاها. سایر عوامل محیطی که می‌توانند در بعضی افراد باعث سردرد شوند عبارتند از استرس، آلودگی، سر و صدا، نور و تغییرات جوی.
فعالیت فیزیکی بیش از اندازه نیز می‌تواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان باعث بروز میگرن شود.
معمولاً پزشک درمان‌های مختلفی را امتحان کرده، یا برای بیمار آزمایش تجویز می‌کند، و یا او را به یک متخصص سردرد معرفی می‌کند. در هر حال، می‌بایست پزشک به کمک بیمار، چارچوب زمانی معقولی را برای ارزیابی علائم سردرد او در نظر بگیرد.
دستیابی به یک درمان مناسب به چندین عامل، از جمله نوع، فراوانی و دلیل سردردها بستگی دارد. همه سردردها به درمان پزشکی نیاز ندارند. درمان‌های موجود عبارتند از آموزش، مشاوره، مدیریت استرس، بیوفیدبک و داروها. درمان تجویز شده برای شما متناسب با نیازهایتان اصلاح خواهد شد.
درمان‌های رفتاری سردرد
همیشه برای تسکین سردرد به دارو نیاز نیست، خصوصاً اگر سردرد عصبی باشند. تکنیک‌های مورد استفاده برای کاهش سردرد عبارتند از:
- ماساژ
- آموزش ریلکسیشن
- مراقبه
- دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت
- قرار دادن کمپرس‌های سرد و گرم روی سر و گردن
داروهای گیاهی و مکمل‌هایی که ادعا می‌شود به تسکین سردرد کمک می‌کنند عبارتند از:
- زنجبیل
- ویتامین B2
- مکمل‌های منیزیوم
- روغن ماهی
کایروپراکتیک و استئوپاتی (استخوان درمانی) برای درمان سردرد
هنگامی که گرفتگی عضلات باعث سردرد تنشی می‌شود، یک کایروپراکتور می‌تواند با دستکاری و تنظیم مهره‌های ستون فقرات و گردن به رفع گرفتگی کمک کند.
استئوپات‌ها (متخصصان استخوان درمانی) نیز می‌توانند در کنار درمان اصلی از انواع مختلف تکنیک‌های بافت نرم و دستکاری برای سر، گردن و بالای کمر استفاده کنند تا تأثیر درمان بیشتر شود.
بیوفیدبک و ریلکسیشن و کنترل سردرد
تکنیک‌های ریلکسیشن و بیوفیدبک می‌توانند در تسکین سردرد مؤثر باشند.
بیوفیدبک الکترومیوگرافی (EMG) به بیمار کمک می‌کند تا نحوه واکنش برخی از گروه‌های عضلانی خود به استرس را کنترل کند. این کار به جلوگیری از سردردهای تنشی یا تسکین آن‌ها کمک می‌کند.
طب سوزنی برای درمان سردرد
تحقیقات مختلفی نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند به تسکین سردردهای میگرنی و تنشی کمک کند.
سردردها و پزشکی ذهن- بدن
هیپنوتیزم، تنفس عمیق، تجسم، مراقبه و یوگا می‌توانند با رفع تنش و استرس موجود در کل بدن باعث تسکین درد شوند، که این به کاهش سردردها تنشی هم کمک می‌کند. هیپنوتیزم نیز ادراک شخص از درد را کاهش می‌دهد.
در رفتار درمانی شناختی مراقبه و ریلکسیشن با آموزش در زمینه مهارت‌های مقابله‌ای، انگیزش و رفتار ترکیب شده است. اشخاص می‌توانند با کمک یک روانکاو یاد بگیرند نگرش‌ها و افکار منفی‌شان را تغییر دهند، نحوه پاسخشان به استرس را اصلاح کنند و احتمالاً از دچار شدن خود به سردردهای تنشی جلوگیری کنند.
بوتاکس برای درمان سردرد
بوتاکس، که به طور گسترده‌ای در درمان‌های زیبایی کاربرد دارد، توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای جلوگیری از سردردهای میگرنی مزمن در بزرگسالان تأیید شده است. میگرن مزمن یعنی اینکه بیمار به مدت سه ماه و هر ماه 15 روز یا بیشتر به سردردهای میگرنی دچار شود. برای درمان سردردهای میگرنی مزمن، بوتاکس تقریباً هر سه ماه یک بار به چند ناحیه از سر و گردن بیمار تزریق می‌شود. البته، تحقیقات اخیر اثربخشی این ماده در جلوگیری از سردردهای تنشی را اثبات نکرده است.
مسدود کننده‌های عصبی
از مسدود کننده‌های عصبی بیشتر برای بیمارانی استفاده می‌شود که سردردشان حتی بعد از مصرف داروهای بدون نسخه و تجویزی هم رفع نمی‌شود. این مواد برای اشخاص مبتلا به سردرد میگرنی که حمله سردردشان بیشتر از سه روز متوالی طول می‌کشد (استاتوس میگرن) و همچنین آن دسته از مبتلایان به سردردهای خوشه‌ای که دچار حمله‌های فراوان و شدید می‌شوند مفید هستند. از مسدود کننده‌های عصبی می‌توان برای اشخاص مبتلا به میگرن مزمن که تشدید شدن سردردهای فراوان، شدید یا مداومشان رنج می‌برند نیز استفاده کرد.